Örme kumaş çeşitleri oldukça fazladır. Örme kumaşların iplikleri iğne ile birbirine kenetlenerek oluşturulmuştur. Elastik ve gözenekli bir yapıya sahiptir. Yazının devamında yaygın olarak kullanılan örme kumaş çeşitleri ve yapısı açıklanmaktadır. Aynı zamanda örme kumaş üreticileri ve örme kumaş fiyatları hakkında daha ayrıntılı bilgiye yer verilecektir.
İçindekiler
- 1 Örme Kumaş Çeşitleri
- 2 Düz – Jersey (Jarse) Kumaş
- 3 Ters Örgü Kumaş
- 4 Kaburga Dikiş Örme Kumaş
- 5 Hırkalar
- 6 Milano Kaburga Dikiş
- 7 İnterlok Örgü Kumaş
- 8 Çift Örgü Kumaş
- 9 Çözgülü Örme Kumaş
- 10 Triko Örme Kumaş
- 11 Raşel Örme Kumaş
- 12 Kablo Örgü Kumaş
- 13 Kuş Gözü Örgü Kumaş
- 14 Pointelle Örgü Kumaş
- 15 Kakma Örgü Kumaş
- 16 Jakarlı Örgü Kumaş
- 17 Terikoton (Terrycotton) Kumaş
- 18 Velür Örme Kumaş
- 19 Şerit Örgü Kumaş
- 20 Polar Kumaş
Örme Kumaş Çeşitleri
Örme kumaşların temelini oluşturan türler aşağıdaki örnekler gibidir. Yüzlerce örme kumaş varyasyonları bulunsa da, yapıtaşı niteliğindeki çeşitler şu sekildedir:
Düz – Jersey (Jarse) Kumaş
“Düz” veya “Jersey” örme kumaşların önünde kolay bir şekilde görünebilen düz dikey çizgiler bulunmaktadır. Aynı zamanda kumaşın arka yüzünde baskın miktarda yatay kaburgalar yer alır. Halk arasında jarse adıyla anılmaktadır. Örme dikiş sıklıkları oldukça fazladır. Hızlı bir üretim döngüsü potansiyeli barındırır. Ucuz olması talep edilme oranını artırmaktadır. Fantezi desenli gecelik kumaşlar elde üretebilmek için işlenebilir.
Düzenli örülmüş düz örgülerin tüm üretimi etkileyen bir dezavantajı vardır. Üretim esnasında bir iplik kırılırsa kumaşın parti kumaş kategorisine girmesi kaçınılmazdır. Yani kumaş hatalı olacaktır. Düz veya jarse dikiş teknikleri; havlu, kadife ve peluş kumaşlar yapmak için kullanılır. Bu ürünlerin içeriği, normalden farklı iplikler veya birbirinden farklı uzunluklarda çift ilmekli dikişler kullanılarak değiştirilebilir. Ayrıca bu kumaş türü; naylon çorap, erkek iç çamaşırı ve t-shirt yapımında da kullanılmaktadır.
Ters Örgü Kumaş
Örme kumaş çeşitleri arasında ters örgülü kumaşlar da yer almaktadır. Ters örgülü kumaşlar, kumaşın ne tarafından bakılırsa bakılsın aynı yüzey şekilleri görünür. Ters örgü dikişi ile birçok yaratıcı desen ortaya çıkarılabilir. Bu desenler kumaşa çekici bir tasarım şekli sağlar. Genellikle kalın kazak ve çocuk kıyafetlerinin imalatında kullanılır. Ters örgülerle yapılacak ürünlerin üretim hızı çoğu zaman yavaştır.
Ters örgü, kumaşın bir bölümünde alternatif örgü ve ters örgü dikişi olarak ipliklerin çevrelenerek örülmesi sonucu ortaya çıkar. Kumaş, alternatif olarak örgü dikişi ve ters ilmek dikişine sahiptir. Kumaş tersine çevrilebilir. Daha önce de söylendiği gibi kumaşın her iki tarafı da aynıdır. Kumaş kıvrılmaz ve düz durur. Boy yönünde gerilme payı bulunmaktadır..
Kaburga Dikiş Örme Kumaş
Kaburga dikiş örmeler, kumaşın her iki tarafına çizilmiş dikişlere sahiptir. Bu da kumaşın hem önünde hem de arkasında kabarık sütunları üretir. Kaburga dikişi, mükemmel elastikiyete sahip bir kumaş elde etmeyi sağlamaktadır. Kaburga örgüler genellikle kazakların alt kenarlarında, kolluklarda ve yakalarda bulunan “kaburga” için kullanılır. Kaburga örme kumaş, işlenilen kumaşın bir yüzünde alternatif örgü dikişi kullanılarak ters dikiş örme tekniği ile yapılmaktadır. Kumaşın, alternatif örgüleri ve ters örgü dikişleri vardır. Kumaş her iki taraftan da aynı göründüğü için tersinir kumaştır. Hem düz hem de yuvarlak örgü makineleri ile yapılmaktadırlar.
Hırkalar
Hırka, “Rib Hırka”, Yarım Hırka ve “Tam Hırka” çeşitlerinin bir varyasyonudur. Kumaşın özel germe dikiş desenleri vardır. Bunlar yükseltilmiş bir etki yaratır. Dolayısıyla hırka kalın bir kumaşa sahiptir.
Yarım Hırka
“Half Cardigan” teriminin Türkçeye çevrilmiş halidir. Her iki iğne yatağındaki tüm örgülerden, ön iğnedeki tüm örgülerden ve tüm arka iğnelerden yapılır. Kumaşta bulunan kıvrılma ilmekleri, gerginliği genişlik yönünde azaltır. Tersinmez bir kumaş türüdür. Genellikle kaba örülürler ve neredeyse hepsi kazak yapmak için kullanılırlar.
Tam Hırka
Tam hırka, ön iğnelerdeki tüm örgülerin ve arka iğnelerin tamamının bir rotasının, ön iğnelerin üzerindeki tüm kıvrımların ikinci rotasının ve arka iğnelerin tümünün örülmesinden oluşur. Tam hırka her iki tarafta da aynı görünmektedir. Aşırı gerilmiş halkalar kumaşı hacimli ve kalın yapmaktadır. Genellikle kaba ölçülerde örülür ve yaygın olarak modaya uygun giysiler yaparken kullanılır. Hırkalar hammadde olarak yün veya akrilik kullanılarak üretilmektedir.
Milano Kaburga Dikiş
Milano kaburga, “Yarım Milano” ve “Tam Milano” varyasyonları ile bir kaburga dikiş çeşididir. Kumaşın gizli örgü desenleri vardır.
Yarı Milano
Yarı Milano, her iki iğne yatağındaki tüm örgülerin ve sadece ön iğnelerdeki tüm örgülerin tekrarlanmasıyla yapılır. Dengesiz bir yapıya sahiptir. Genellikle kazak yapmak için kullanılır.
Tam Milano
Tam Milano, her iki iğne yatağındaki tüm örgülerin bir yüzünün, yalnızca ön iğnelerde tüm örgülerin ikinci yüzünün ve sadece sırt iğnelerinde tüm örgülerin üçüncü yüzünün tekrarından oluşur. Full Milano ince örgülü bir kumaştır ve kapsama alanı geniştir. Milano kaburga örgüsü yarısından daha büyük boyut kararlılığına sahiptir. Bu kumaş yaygın olarak kullanılmaktadır.
İnterlok Örgü Kumaş
Kilitleme yöntemiyle yapılan dikişler, kaburga dikiş örgülerinin varyasyonlarıdır. Kilitlerin önü ve arkası aynıdır. Bu kumaşlar, daha ince ipliklerle kullanılmadıkça genellikle normal kaburga örme kumaşlardan daha ağır ve kalın olur. Dikişlerin birbirine kenetlenmesi hareket alanını kısıtlar ve kıvrılmayan kumaşlar ortaya çıkar.
Çift Örgü Kumaş
Çift örgüler, kenetleme dikişlerinden ve varyasyonlarından yapılır. İşlem, birbirine dönük açılarda ayarlanmış iki çift iğnenin kullanılmasını içerir. Çift örgü yapmak için kullanılan yaygın lifler, polyester ve yündür. Çift örgüler, iki setli iğne yatağı ile yapılan atkı örme kumaşıdır. Kumaş yapısı diğer örgü türlerine göre daha kararlıdır. Bu örgü çeşidi sonucunda üretilmiş kumaşlar kıvrılmaz özelliktedir. İlginç tasarımlar kumaşa işlenebilir. Kumaş yapımında bir rota örülmesi için bir veya iki iplik kullanılmaktadır. Örme kumaş çeşitleri arasında atölyeler tarafından çok tercih edilen bir kumaş türüdür.
Çözgülü Örme Kumaş
Sarp örme kumaşların üretim maddesi olan çözgü demetinden elde edilen iplikler özel bir örgü makinesinde yapılmaktadır. Atkı örgülerinin aksine, çok sayıda iplikle örülmektedir. İplikler bitişik endekste ilmekler oluşturur. Kumaşa benzetme yapmak gerekirse, bir toplama camı olarak benzetme yapılabilir. Kumaşın ön yüzünde hafif eğimli dikey örgü ilmekleri bulunurken, kumaşın arka yüzünde eğimli yatay şamandıralar vardır. Çözgülü örme kumaşlar, dikey veya çözgü yönünde oluşturulmuş iplik ilmekleriyle yapılır. Bir çözgü örgüsünün genişliği için kullanılan tüm iplikler, ipliklerin dokumaya yerleştirilmesine benzer bir şekilde birbirine paralel olarak yerleştirilir. Bu teknik sayesinde kaliteli bir şekilde üretilen kumaşlar genellikle “Triko” imalatında kullanılır.
Triko Örme Kumaş
Triko örgülerin neredeyse hepsi filament ipliklerden yapılır. Çünkü çap ve yüksek kalite önemlidir. Bu iplik, çok hızlı hareket eden triko örme makinelerinde gereken performansı verebilen temel iplik özelliklerini taşır. İpliğin kimyasal yapısı adapte olmaya yatkındır. Triko örme makinesi tarafından yapılan kumaşlar genellikle düzdür veya basit bir geometrik tasarıma sahiptir. Kumaşın ön yüzeyi açıkça tanımlanmış dikey tellere sahiptir ve arka yüzeyde genelde çapraz çizgiler bulunur.
Raşel Örme Kumaş
Raşel örgüler, farklı ağırlık ve tiplerde bükülmüş filament ipliklerden üretilir. Çoğu raşel örgüler, karmaşık tasarımları, tığ işi veya dantelin açık alan görünümü ve üç boyutlu yüzey efekti tasarımı ile tanımlanabilir. Genellikle bayrak yapımında kullanılır.
Kablo Örgü Kumaş
Örme kumaş çeşitleri arasında yer alan kablo örgülü kumaş, özel ilmek aktarma tekniği ile yapılmış çift örgü bir kumaştır. Kumaştaki desenler, iplerin bitişik galerilerle ilmeklerin aktarılmasına dayandığı ip benzeri bir görünüme sahiptir. Bu kumaş, ilmekler birbirini keserken örgüler halinde ilginç bir yüzey dokusuna sahiptir. Kazak kumaşı olarak bilinmektedir.
Kuş Gözü Örgü Kumaş
Kuş gözü, örme dikişlerin yanı sıra germe dikişlerinin bir kombinasyonu ile çift örme bir kumaştır. Sıkıştırma dikişi, kumaş yüzeyinde bir kuşun gözüne benzeyen estetik bir görünüm sağlar. Bu kumaş genellikle karıştırma etkisi yaratan çok renkli ipliklerden yapılır. Kumaş, delikli tasarımlarla yapılmaktadır. Popüler bir giyim kumaşıdır. Özellikle kadın giyim üzerine çalışılan bir kumaş türüdür.
Pointelle Örgü Kumaş
Pointelle kumaş, bir tür çift örgü kumaştır. Kumaşın dikişleri bayanlara özgü desenleri içermektedir. Transfer edilen dikişlerden yapılmış deliklerle dantel görünümü sağlar. Kadınsı görünüme sahip bu kumaş, kadın ve çocuk giyimi için kullanılır.
Kakma Örgü Kumaş
Kakmacılık terimi süsleme anlamında kullanılmaktadır. Maden, ahşap, mermer gibi maddelerin belirli bölgelerinin oyulması, daha sonra oyulan bölgeye genellikle daha değerli başka bir maddeden alınan kesitleri gömme yoluyla yapılmış bir çeşit süsleme sanatıdır. Tek örgüye sahip bir kumaştır. Çok renkli ipliklerin örülmesinden meydana gelir. Kumaş, farklı ipliklerle farklı renklerde örülmüş aynı rotaya sahiptir. Farklı renk arka planlarına dağıtılmış bloklar sayesinde renkli bir tasarıma sahiptir. Desenler, kumaşın hem yüzünde hem de arka yüzünde aynı görünmektedir. Kumaşın arkasında yüzer madde bulunmamaktadır. Genellikle gömlek, bluz ve kazak yapımında kullanılır.
Jakarlı Örgü Kumaş
Jakar mekanizması kullanan yuvarlak örme makinelerinden yapılmış tek jarse kumaşlardır. Desenli kumaş yapmak için başvurulan en basit yöntemdir. Aşağıdakilerden herhangi birine sahip olabilecek ilginç desenlerle üretilirler:
Dikiş Kombinasyonları
İplik Türlerinin Renk Dokuları vb. Cinsinden Kombinasyonları
Not: Jakarlı kumaşlar aynı üretim işleminde farklı ipliklerden yapılmış farklı renkli ilmeklere sahiptir. Şamandıralar, tek jarse jakarlarının doğal bir özelliğidir. Kazak endüstrisinde yaygın olarak kullanılırlar.
Terikoton (Terrycotton) Kumaş
Bu kumaş düzenli olarak özel bir ek ile yapılan havlı jarse kumaştır. Dokuma kumaş üretiminde kullanılan benzer yuvarlak örme makineleri ile yapılmaktadır. Kumaşın kumaş yüzeyinde ilmekler vardır. Kumaş, bir iplik setinin havı oluşturduğu iki iplik setinden yapılırken, diğer iplik seti altta kalan temel kumaşı oluşturur. Örgü, dokuma havlı kumaşlardan daha yumuşak, daha esnektir ve daha rahattır. Ancak, havlı dokuma kumaş gibi sağlam ve dayanıklı değildir. Yumuşaklığı ve emiciliği sayesinde plaj kıyafeti, havlu, bornoz vb. ürünlerin yapımında kullanılır.
Fransız Terikoton (French Terrycotton)
Fransız Terikoton bir çeşit atkı örme kumaşıdır. Kumaş üzerindeki yığınlar kestirilmez ve teknik olarak kumaşın arkası yüz tarafı olarak kullanılır. Kumaşın yalnızca bir tarafında halkalar veya kazıklar bulunmaktadır. Bu kumaş türünün yığınları normal terikotona kıyasla çok daha kısadır. Kumaş mükemmel bir gerginliğe sahiptir. Bu özellik kumaşı daha rahat hale getirir. Bu nedenle giyimde, özellikle bebek giyim ve çocuk giyimlerde, popüler olarak kullanılırlar. Emiciliği ve esnemesi nedeniyle spor giyim temelinde, koşu kıyafetleri ve egzersiz takımlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Velür Örme Kumaş
Velür kadife kumaş, yüzeyinde yumuşak çıkıntılı liflere sahip olan kazıklı jarse kumaşlardır. Havlı örme kumaşlar gibi, yüzeyinde hav ilmekleri bulunan ek iplik setlerinden de yapılırlar. Bununla birlikte, bu havlı ilmekler eşit şekilde kesilir ve fırçalanır. Boyanabilir ve genellikle düz renklerle elde edilebilir. Ceketler, bluzlar, elbiseler, mobilyalar vb. lüks giyimde kullanılırlar.
Şerit Örgü Kumaş
Şerit örgü ile yapılan ürünler de yukarıda sayılanlar gibi jarse kumaştır. Kadife kumaştan farklı olarak, şerit örgü, kumaş yüzeyinde daha uzun bir hav ile nitelendirilir. Kumaşı taklit eden yüzey liflerinin kumaşa tutturulduğu özel dairesel örgü makinelerinden, kumaşı oluşturan taban ipliğinin yanında örgü şeridi yöntemi ile elde edilir. Şerit örgülü kumaşlar, kumaş yüzeyinde diğer kazık desenlerden daha uzun ve daha yoğun yığınlara sahiptir. Hayvan baskılı şerit örme kumaşlar, taklit edilmiş kürk kumaşı olarak kullanılmaktadır. Kürkten daha popülerdirler. Bunun sebebi hafif ve daha gerilebilir özelliğe sahip olmalarıdır. Depolama için özel bir iş gerektirmezler. Ceket ve palto imalatında yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
Polar Kumaş
Polar kumaş fiyatları her geçen gün artış göstermektedir. Bu yükseliş talebin oldukça fazla olmasından ileri gelir. Bir tür atkı atma kumaşıdır. Atkı atma kumaşları, her işlem için ilave bir ipliğin yerleştirildiği atkı örme kumaşlardır. Bu ek iplikler örülmez, aksine kumaşın her seyrinde ilmekler tarafından tutulur. Girilen iplik, esnek iplik sayesinde dekoratif ve fonksiyoneldir. Kararlılık, koruma ve konfor sağlar. Yerleştirme ipliği genellikle ana ipliğe göre daha kaba olur. Ekleme ipliği oluşturan kazık desenlerin kesilmesi sonucu polar kumaş elde edilir. Genellikle pamuk, pamuk / polyester, yün ve akrilikten yapılırlar. Kullanım alanları; ceket, elbise, spor giyim ve kazaktır.